Rak želuca
21. May 2024.
Popusti za korisnike PENZIONERSKIH KARTICA
2. July 2024.
Prisustvo kamenaca u žučnim putevima predstavlja jednu od najčešćih bolesti digestivnog trakta. Smatra se da oko 11-36% ukupne populacije ima kamence u žučnim putevima, s tim da mnoge od ovih osoba ni ne znaju za to, pošto nemaju tegobe.
Pojava kamenaca je povezana sa mnogim faktorima kao što su starosna dob, pol, način ishrane… Na nastanak kamenaca utiču i neka stanja kao što je trudnoća, neadekvatna dijeta ili neke bolesti kao gojaznost, upalne bolesti creva (Cronh-ova bolest), neke operacije na želucu i određene bolesti krvnih ćelija. Kod žena je učestalost pojave kamenaca u žučnim putevima oko 3 puta veća nego kod muškaraca.
Mnoge osobe koje imaju kamenac u žučnoj kesi nikad neće imati tegobe. Iz, za sada, nepoznatih razloga, kod jednog broja pacijenata koji imaju kamence, dolazi do napredovanja bolesti, sa pojavom povremenih grčevitih bolova u stomaku (tzv. žučne kolike). Ovaj stadijum može dalje napredovati i dovesti do komplikacija kao što su akutna upala žučne kese, prelazak kamenca u glavni žučni kanal, sa ili bez upale i sa mogućim razvojem žutice, zatim kao moguća komplikacija nastaje upala pankreasa, nastanak zapetljaja creva zbog prelaska kamenca u creva i na kraju moguća je i pojava raka žučne kese.
Kamenci u žučnoj kesi se kod pacijenata bez tegoba obično slučajno dijagnostikuju na ultrazvučnom pregledu stomaka iz nekih drugih razloga. Približno 3% osoba bez tegoba, u toku jedne kalendarske godine, razvije bolove i ima napredovanje bolesti. Kada se tegobe jednom jave postoji tendencija da se ponovo pojave. Od svih osoba sa tegobama, 3-5% u toku jedne godine razvije neku komplikaciju bolesti.
Klinička slika
Oko 2/3 pacijenata sa tegobama razvija hroničnu upalu žučne kese, sa ponavljanim napadima bolova. Bolovi nastaju zbog toga što kamenac začepi izvodni kanal žučne kese, te dovodi do porasta pritiska u žučnoj kesi, do napetosti zida žučne kese, što uz grč jednog malog mišića koji propušta žuč u dvanaestopalačno crevo, i izaziva bol.
U tipičnom nekomplikovanom obliku, noću, obično posle ponoći, a posle večere ili nekog prethodnog obroka bogatog masnom i začinjenom hranom, javlja se bol u gornjem središnjem delu stomaka, ispod same grudne kosti, blage jačine, koji se lagano širi pod desni rebarni luk, pri čemu se bol pojačava da bi upravo, ispod otprilike sredine desnog rebarnog luka, dostigao kulminaciju.
Na vrhuncu svoje jačine bol se kontinuirano održava desetinama minuta, satima ili čak celu noć, da bi prestao spontano, posle zagrevanja te regije ili nakon injekcije nekog spazmolitika ili analgetika. Bol često zrači u leđa, u predeo desne lopatice ili u desno rame, ali nekad i prema sredini grudnog koša. Praćen je mučninom, povraćanjem pojedene hrane, nemirom, strahom, preznojavanjem.
Između napada bolova pacijent nema tegoba ili su eventualno prisutni povremena nadutost u stomaku, pojačani vetrovi, osećaj lošeg varenja hrane, glavobolja. Kod ovih pacijenata rezultati analize krvi i testovi funkcije jetre su obično normalni.
U toku jednog ovakvog napada bolova može doći do razvoja akutne upale žučne kese, sa gnojnom infekcijom i ako se ne reaguje pravovremenim operativnim odstranjenjem žučne kese, dolazi do pucanja zida žučne kese i razlivanja gnojnog sadržaja u stomačnu duplju, sa razvojem upale trbušne maramice te mogućim smrtnim ishodom. Za razliku od prethodnih napada bolova, sada bol, koji je inače iste lokalizacije, ne prestaje usled uzimanja uobičajenih lekova koji su do sada bili efikasni, pacijent često ima povišenu telesnu temperaturu, gubi apetit, ima mučninu, povraća, broj belih krvnih zrnaca u krvi je povećan, on mirno leži u krevetu sa blago savijenim nogama u kolenima.
Sledeća moguća komplikacija je pomenuti prelazak kamenca u glavni žučni kanal (u ovom smislu su opasniji sitniji kamenci koji lakše prolaze kroz ove kanale) i dovodi do njegovog začepljenja, žuč ne odlazi normalno u crevo i razvija se tzv. opstruktivna žutica. Mora se reagovati operativnim odstranjenjem kamenca iz ovog kanala.
Operativno odstranjenje žučne kese
Prvo operativno odstranjenje žučne kese urađeno je daleke 1882. godine i narednih sto godina i više, to je bio standardni tretman. Prvo laparoskopsko odstranjenje žučne kese urađeno je 1987. godine. Laparoskopsko odstranjenje žučne kese (često se kod pacijenata koristi naziv lasersko odstranjenje žučne kese, ali ova procedura nema nikakve veze sa laserom), spada u tzv. minimalno-invazivne operativne tehnike. Radi se u opštoj anesteziji. Na prednjem trbušnom zidu zaostaju samo ožiljci (obično četiri) od malih rezova na koži, dužine do 1 cm. S obzirom na to da se ovde ne seku mišići kao kod klasične otvorene operacije, zahvat se lakše podnosi. Bol nakon operacije jeste prisutan, ali je daleko manji u odnosu na klasičnu operaciju i kontroliše se tabletama protiv bolova. Pacijent istog dana ustaje iz kreveta, i nakon 6 sati od operacije pije čaj. Boravak u bolnici i postoperativni oporavak je znatno kraći, te je povratak svojim normalnim aktivnostima brži.
