Prva pomoć kod opekotina
25. March 2024.
Hijatus hernija
25. March 2024.
Šta je Ileus?
Ileus se u široj populaciji označava kao zapetljaj creva. Po definiciji, ileus predstavlja potpuni ili delimični prekid prolaska crevnog sadržaja kroz creva, izazvan raznim uzrocima. Ovo oboljenje čini oko 20% svih hirurških bolesti, a u najvećem procentu čini sastavni deo sindroma poznatog kao akutni trbuh.
Osnovna dva tipa ileusa su mehanički ileus, gde postoji mehanička prepreka bilo zbog začepljenja creva iznutra, bilo zbog prepreke nastale kao rezultat pritiska spolja na zid creva. Drugi tip ileusa je dinamički ili funkcionalni ileus gde smetnje u prolasku crevnog sadržaja nastaju bilo zbog odsustva crevnih talasa koji potiskuju sadržaj, bilo zbog grča dela creva, te zbog toga i nemogućnosti prolaska sadržaja.
Uzroci
Uzroci ileusa su:
- Postojanje priraslica u trbušnoj duplji /ranije upale, prethodne operacije
- Ukleštenje kila
- Tumori /bilo tumori creva, bilo tumori okolnih organa koji pritiskaju zid creva
- Uvrtanje creva
- Upalne bolesti organa trbušne duplje uključujući i upalu trbušne maramice
- Žučni kamenci, strana tela u crevima, pantljičare
- Tromboembolija krvnih sudova creva…
Težini bolesti doprinosi i problem kada pored same prepreke u prolasku crevnog sadržaja postoji i poremećaj u lučenju crevnih sokova, u njihovoj resorpciji, te se razvija težak poremećaj vodeno-sonog balansa u organizmu.
Klinička slika
Sindrom ileusa čine 4 glavna simptoma:
- Bol u trbuhu – najpre u vidu grčeva i u zamasima, uz pojavu pojačanog i čujnog krčanja creva nakon čega bol postaje stalan. Ukoliko su u prepreku odmah uhvaćeni i krvni sudovi, bol se brzo razvija, vrlo je jak, bolesnik se savija, glasno jauče
- Povraćanje – u početku je refleksno i sadrži nesvarenu hranu, u daljem razvoju povraćani sadržaj čini žuč, zatim zamućena žuč, a dalje je sadržaj crnkaste boje. Na kraju dolazi do povraćanja fekulentnog sadržaja. Ukoliko je prepreka u nižim delovima debelog creva, povraćanje se javlja kasnije ili čak izostaje
- Prekid pražnjenja stolice i prekid vetrova, s tim da u početku može doći do refleksnog pražnjenja stolice a onda nastaje zastoj
- Nadutost u trbuhu
- U daljem toku dolazi do otežanog disanja, ubrzanog rada srca, gubitka apetita, slabosti, lošeg opšteg stanja, šoka.
Dijagnostika
Dijagnostički postupak počinje pregledom pacijenta, njegovim posmatranjem, pipanjem trbuha i slušanjem rada creva slušalicama. Obavezan je i digito-rektalni pregled.
Sledeći deo postupka je pregled krvi i mokraće, iako sami nalazi nisu karakterični samo za ileus.
Sledi rentgensko snimanje trbuha gde se tipično nalaze tzv. gasno-tečni nivoi u crevima.
Ukoliko stanje pacijenta to dozvoljava, ili postoje dileme u postavljanju dijagnoze ileusa, može se uraditi ultrazvučni pregled /u ileusu se nalazi gas i tečnost u proširenim crevnim vijugama, ali se mogu uočiti i eventualni prateći patološki procesi: tumori, žučni i bubrežni kamenci, tečnost ili krv u trbušnoj duplji…/ i, ako i dalje postoje dileme, može se uraditi RTG snimanje creva /pasaža tankih creva, irigografija/ i na kraju i CT pregled abdomena.
Terapija
U slučaju pojave gore opisanih simptoma:
- Ne smeju se primenjivati tablete ili čajevi za čišćenje, niti sredstva protiv bolova ili protiv povraćanja.
- Potrebno je prekinuti bilo kakav unos hrane i tečnosti preko usta.
- Treba se javiti svom lekaru opšte prakse i ukoliko se postavi sumnja na ileus sledi transport u najbližu hiruršku ustanovu. U transportu treba obezbediti polusedeći položaj bolesnika da ne bi došlo do udisanja povraćenog sadržaja.
- Ukoliko su prisutni znaci dehidracije i šoknog stanja uključuju se infuzije. Postavlja se sonda u želudac da se rasterete creva od želudačnog sadržaja.
Ako putem konzervativne terapije ne dođe do poboljšanja tj. do pojave vetrova i stolice te smirenja bolova u stomaku, bolesnika treba operisati.
Ciljevi hirurške terapije su:
- Uklanjanje prepreke u prolasku crevnog sadržaja.
- Evakuacija sadržaja iz creva i ukoliko je potrebno uklanjanje oštećenog dela creva uz obezbeđenje pasaže creva.
